2. Gezondheid en ruimte
Zie de beweegvriendelijke omgeving als onderdeel van een gezonde leefomgeving. Gezondheid en ruimte is niet overal een vanzelfsprekende combinatie. De inrichting van de fysieke leefomgeving kan gezond gedrag stimuleren. Wil je meer weten over de invloed van de fysieke omgeving op gezond gedrag, lees dan de RIVM publicatie ‘Invloed van de fysieke leefomgeving op gezond gedrag’.
Een beweegvriendelijke of gezonde leefomgeving gaat zowel over fysieke en sociale aspecten. Samenwerking tussen het fysiek en sociale domein is een must. Die samenwerking is echter niet voor iedereen vanzelfsprekend.
Er zijn veel partijen die zich bezig houden met gezonde leefomgeving. Vanuit de gemeentelijke beleidsterreinen kan je denken aan verkeer, ruimtelijke ontwikkeling/ordening, wonen, onderwijs, sport, zorg en gezondheid, milieu, natuur en veiligheid. Maar ook buiten de gemeentelijke organisaties zijn partijen bezig met dit thema. Denk aan woningcorporaties en de GGD.
Strategieën
Er zijn verschillende strategieën om samen op te trekken in het thema gezonde leefomgeving en om verbinding te maken tussen gezondheid en ruimte. Platform 31 en Pharos kenniscentrum ontwikkelde samen het inspiratie- en werkboek ‘Gezondheid en Ruimte’. In het inspiratie- en werkboek staan hiervan verschillende voorbeelden waar jij gebruik van kan maken. De drie strategieën die zij zien en onderscheiden zijn:
- Gezondheid centraal
- Een gezondheidsthema voorop (bijvoorbeeld zoals bewegen in amsterdam)
- Meekoppelen met niet gezondheidsthema’s
Het RIVM heeft een concept map gemaakt van ‘de gezonde stad’ die je kan helpen zoeken naar collega’s en/of projecten om bij aan te sluiten als het gaat over gezonde leefomgeving.
Vereniging Nederlandse gemeenten heeft drie producten ontwikkeld die je kunnen helpen als je gezondheid wilt bevorderen door een slimme inrichting van de leefomgeving. Samenwerken is de in te zetten strategie! Bekijk hier de position paper en praatplaat ‘samenwerken aan een gezonde leefomgeving’ en het betoog ‘een gezonde leefomgeving is beter’ van VNG.
Omgevingsvisie en -wet
In een gemeente kan ook het werken aan een omgevingsvisie een motief zijn om partijen vanuit gezondheid en ruimtelijke ontwikkeling bij elkaar te brengen. Zo is de omgevingsvisie een vliegwiel voor een gesprek over gezonde leefomgeving en bewegen in de openbare ruimte. Soms worden op zo’n moment voor het eerst verbindingen gemaakt met het lokaal gezondheidsbeleid. Lees hier meer over de omgevingswet.
Inspiratiewerkboek
Kuiper Compagnons ontwikkelde de ‘boomspiegel van de leefomgeving’ als metafoor voor de gescheiden werelden in de thema’s.
In het inspiratiewerkboek ‘Gezondheid en Ruimte’ van Platform 31, Pharos en GezondIn wordt deze metafoor toegelicht. “De boomspiegel kan als metafoor voor de leefomgeving worden gezien, zoals De stam
en de takken van de boom zijn zichtbaar en boven de grond. Zij staan voor de ruimtelijke inrichting, die gedragen wordt door en voortkomt uit de sociaalmaatschappelijke onderstroom die de ‘niet zichtbare’ boomwortels representeren” (p.9)
https://www.platform31.nl/nieuws/slimme-schakels-tussen-gezondheid-en-ruimte
Gemeente Groningen en Human Kind (Agency for urban change) hebben in de publicatie ‘Sporten, Spelen, Bewegen en Ontmoeten in Groningen‘ een schematische weergave gemaakt van hoe de beleidsdomeinen, programma’s en initiatieven met elkaar verbonden zijn (p.84-85).
Lees meer over het thema beleid.
Lees meer over het thema samenwerken.
Ga naar het stappenplan niveau 2.